Kolejne absurdalne przepisy w prawie budowlanym

1 lipca wejdą w życie kolejne zmiany w prawie budowlanym, które zamiast uprościć przepisy i ułatwić ich stosowanie, znowu wprowadzą wątpliwości. Przyjrzyjmy się im.

Nowe przepisy w prawie budowlanym od 1 lipca 2021 r.

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz. U. z 2021 r. poz.11) z dniem 1 lipca br. zmianie ulegnie m.in. art. 34 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.).

Nowe brzmienie otrzyma pkt 3 w ust. 3d art. 34 Prawa budowlanego – po nowelizacji tego przepisu do projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego trzeba będzie dołączać „oświadczenie projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej”. Obecnie takie oświadczenie oprócz projektanta składa również projektant sprawdzający.

Art. 34 ust. 3d będzie brzmiał:

„Do projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego dołącza się:
1) kopię decyzji o nadaniu projektantowi lub projektantowi sprawdzającemu, jeżeli jest wymagany, uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez sporządzającego projekt;
2) kopię zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnego na dzień:
a) opracowania projektu – w przypadku projektanta,
b) sprawdzenia projektu – w przypadku projektanta sprawdzającego;
3) oświadczenie projektanta o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej”.

Ponadto w wyniku nowelizacji w art. 34 Prawa budowlanego zostanie dodany ust. 3e o następującej treści:

„W oświadczeniu, o którym mowa w ust. 3d pkt 3, wskazuje się również imiona, nazwiska, numer uprawnień budowlanych lub numer decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych:
1) osób, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1a, biorących udział w opracowaniu projektu, do którego dołączone jest oświadczenie;
2) projektantów sprawdzających, którzy dokonali sprawdzenia projektu, do którego dołączone jest oświadczenie”.

Jak teraz są interpretowane te przepisy prawa budowlanego

Zgodnie z dotychczasową praktyką, popartą zresztą orzecznictwem oraz stanowiskami organów administracji architektoniczno-budowlanej, projekt budowlany obejmujący roboty do projektowania których wymagane są uprawnienia budowlane w różnych specjalnościach, jest sporządzany przez zespół projektantów, z których każdy załącza do projektu kopię uprawnień i zaświadczenia o przynależności do właściwej izby samorządu zawodowego oraz oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. Podobnie jest w przypadku projektantów sprawdzających.

Warto tutaj zaznaczyć, że w powstaniu tego, jak wydaje się już utrwalonego podejścia do pojęcia „projektant” rozumianego jako zespół projektantów różnych branż, nie przeszkadzały dotychczasowe nieprecyzyjne przepisy. Na przykład art. 20, w którym niezmiennie od wielu lat jest mowa o jednym projektancie i udziale w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności.

Jakie problemy spowoduje nowe brzmienie tych przepisów prawa budowlanego

Nowelizacja art. 34 Prawa budowlanego, która wejdzie w życie 1 lipca br., budzi wiele poważnych trudności interpretacyjnych. Ustawodawca w dodanym ust. 3e wyraźnie wskazuje, że status projektanta może mieć tylko jedna osoba. Pozostali członkowie zespołu projektowego będą określani osobami biorącymi udział w opracowaniu projektu.

I tu jest widoczna pierwsza niespójność i niekonsekwencja ustawodawcy – co z projektantem sprawdzającym?

Brak rozróżnienia w tym zakresie na projektanta sprawdzającego i na osoby biorące udział w sprawdzaniu projektu można interpretować na dwa sposoby. Pierwszy to taki, że tak jak dotychczas będzie funkcjonował zespół projektantów sprawdzających (choć nie będzie już zespołu projektantów!). Drugi – absurdalny – że projektant sprawdzający musi mieć uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń we wszystkich specjalnościach, które występują w projekcie. Przyjmując za prawidłowe rozwiązanie pierwsze, bardziej racjonalne, choć jednocześnie będące przykładem braku konsekwencji ze strony ustawodawcy, pojawia się kolejna wątpliwość.

Dlaczego do projektu należy załączyć kopie uprawnień i zaświadczenia o przynależności do właściwej izby samorządu zawodowego projektantów sprawdzających, a obowiązek ten nie dotyczy osób biorących udział w opracowaniu projektu (czyli tak naprawdę projektantów)?

Jednak największe zastrzeżenia i wątpliwości budzi to, że od 1 lipca br. dołączane do projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej będzie składane tylko przez jedną osobę, czyli projektanta. Pozostali członkowie zespołu projektowego, po nowelizacji określani osobami biorącymi udział w opracowaniu projektu, będą jedynie wskazywani w tym oświadczeniu. W związku z tym pojawia się pytanie na jakiej podstawie jeden z projektantów, najczęściej osoba mająca uprawnienia budowlane tylko w jednej specjalności, ma poświadczyć, że cały projekt został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 Prawa budowlanego projektowanie oraz sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych to samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, czyli działalności związane z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające stosowne uprawnienia budowlane, czyli posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją, wydaną przez organ samorządu zawodowego. W związku z tym osoba, która nie posiada uprawnień budowlanych w określonej specjalności, nie może projektować ani sprawdzać projektu w danej branży. Tym samym nie może również potwierdzić, że projekt został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej w zakresie wykraczającym poza jej uprawnienia.

Niekonsekwencja ustawodawcy jest również widoczna przy zestawieniu ww. przepisów, które zaczną obowiązywać od 1 lipca br., z rozporządzeniem Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Z 2020 r. poz. 1609). Na przykład zgodnie z §10 rozporządzenia na rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego umieszcza się metrykę projektu zawierającą m.in. imię i nazwisko projektanta, numer posiadanych uprawnień budowlanych, datę sporządzenia rysunku i podpis projektanta. Wynika z tego, że osoby biorące udział w opracowaniu projektu nie muszą podpisywać rysunków, a musi to zrobić (we wszystkich branżach i niezależnie od posiadanych uprawnień) projektant – kolejny absurd.

Powyższe wątpliwości wysłaliśmy w pismach skierowanych do Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego i Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii. Zadaliśmy im następujące pytania:

1. Na jakiej podstawie projektant, czyli zgodnie ze znowelizowanymi przepisami jedna osoba z zespołu projektowego, ma potwierdzić, że cały projekt został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej, niezależnie od tego, czy jest ona autorem wszystkich części projektu i czy posiada uprawnienia budowlane wymagane do ich sporządzenia?
2. Dlaczego zgodnie z §10 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Z 2020 r. poz. 1609) na wszystkich rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego musi podpisywać się projektant, czyli zgodnie ze znowelizowanymi przepisami jedna osoba z zespołu projektowego, niezależnie od tego, czy jest ona autorem tego rysunku i czy posiada uprawnienia budowlane wymagane do jego sporządzenia?
3. Dlaczego obowiązek dołączania do poszczególnych elementów projektu budowlanego kopii decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności oraz zaświadczenia właściwej izby samorządu zawodowego dotyczy wyłącznie projektanta, czyli zgodnie ze znowelizowanymi przepisami jednej osoby z zespołu projektowego, a nie dotyczy pozostałych osób biorących udział w opracowaniu projektu? Na jakiej podstawie organ administracji architektoniczno-budowlanej ma sprawdzić, czy osoby te posiadają wymagane uprawnienia?

O odpowiedzi, jaką otrzymaliśmy na zadane pytania, przeczytasz w artykule „Kolejne absurdalne przepisy w prawie budowlanym – aktualizacja o stanowisko GUNB”.

Zajrzyj tez do artykułu „Zmiany w oświadczeniu projektanta o zgodności projektu z przepisami (i nie tylko) – 1 przepis 2 interpretacje”.