Krótko OPB #10: Czy pozwolenie na użytkowanie potwierdza legalność obiektu?

W kolejnym odcinku cyklu „Krótko o prawie budowlanym” odpowiadamy na pytanie: Czy wydanie pozwolenia na użytkowanie jest równoznaczne z potwierdzeniem, że obiekt został wybudowany legalnie?

Dzisiejszy tekst to kolejny odcinek cyklu, w którym odpowiadamy na Wasze pytania. Nie rozwodzimy się tutaj nad wątkami pobocznymi i nie omawiamy wszystkich możliwych przypadków.

W związku z tym ten tekst dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy uzyskiwana jest decyzja o pozwoleniu na użytkowanie. Nie ma zastosowania w przypadku zawiadomienia o zakończeniu budowy, gdy organ nie wniósł sprzeciwu.

W art. 55 ust. 1 prawa budowlanego zostały określone obiekty budowlane, do użytkowania których można przystąpić po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Organ nadzoru budowlanego przed wydaniem tej decyzji musi przeprowadzić obowiązkową kontrolę budowy w zakresie jej zgodności z ustaleniami i warunkami określonymi w decyzji o pozwoleniu na budowę oraz z projektem budowlanym.

Znaczenie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie często jest przez uczestników procesu budowlanego marginalizowane i sprowadza się do tego, że jest to dokument kończący budowę i pozwalający na korzystanie z obiektu. Tymczasem z prawnego punktu widzenia pozwolenie na użytkowanie pełni jeszcze jedną bardzo ważną funkcję.

Decyzja ta potwierdza, że obiekt został wybudowany zgodnie z prawem oraz uniemożliwia ponowne sprawdzenie legalności budowy przez organ nadzoru budowlanego. Analiza wyroków sądów administracyjnych wskazuje, że w tej kwestii ukształtowała się jednolita linia orzecznicza (II OSK 98/21, IV SA/Po 1461/20, VIII SA/Wa 866/19, II SA/Łd 509/19, II OSK 1051/18, II OSK 2573/18, II SA/Gl 1051/18, II OSK 807/16).

Pozwolenie na użytkowanie jest potwierdzeniem legalności obiektu budowlanego, którego to pozwolenie dotyczy.

„Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego przesądza o zgodności z prawem wzniesionego obiektu i czyni bezprzedmiotowym ewentualne niezakończone postępowanie nadzorcze dotyczące procesu budowlanego oraz ma takie znaczenie, że wzniesione obiekty budowlane nie mogą podlegać ponownemu sprawdzeniu (pod kątem legalności wybudowania) przez organy nadzoru budowlanego”.

Wyrok NSA z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt II OSK 1051/18

„Wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie poprzedzone jest przeprowadzeniem postępowania administracyjnego, w toku którego organ faktycznie dokonuje sprawdzenia legalności obiektu budowlanego, a więc jest konsekwencją stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego zgodności wybudowanego obiektu budowlanego z zatwierdzonym projektem budowlanym. Decyzja taka przesądza o zgodności z prawem wzniesionego obiektu i czyni bezprzedmiotowym ewentualne niezakończone postępowanie nadzorcze dotyczące procesu budowlanego oraz ma takie znaczenie, że wzniesione obiekty budowlane nie mogą podlegać ponownemu sprawdzeniu (pod kątem legalności wybudowania) przez organy nadzoru budowlanego”.

Wyrok NSA z dnia 21 września 2021 r., sygn. akt II OSK 98/21